ENGLISH
วันที่ 17 ตุลาคม 2568 เวลา 13.30-14.30 น. คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จัดการบรรยายพิเศษในหัวข้อ “New Rooms for Chemistry: How MOFs’ Porous Architecture Has Won Its Creators the 2025 Nobel Prize in Chemistry”แรงบันดาลใจจาก รางวัลโนเบลสาขาเคมี ปี 2025 สู่เรื่องราวของวัสดุแห่งอนาคต “MOFs: Materials of the Future” วิทยากรโดย รศ. ดร.เจ้าทรัพย์ บุญมาก อาจารย์ประจำสาขาวิชาเคมี ซึ่งได้รับแรงบันดาลใจจากการประกาศรางวัลโนเบลสาขาเคมี ประจำปี 2025 ที่มอบให้แก่นักวิทยาศาสตร์ 3 ท่าน ได้แก่ Professors Susumu Kitagawa, Professors Richard Robson และ Professors Omar M. Yaghi สำหรับผลงานการพัฒนาตัวดูดซับไอโอดีน และการพัฒนาเจลโลหะอินทรีย์สำหรับดูดซับสีย้อม Metal-Organic Frameworks (MOFs) ณ ห้องวิทยวิภาส 1 อาคารวิทยวิภาส มี ผศ. ดร.อังคณา บุญยืด คณบดีคณะวิทยาศาสตร์ รศ. ดร.รจนา บุระคำ รองคณบดีฝ่ายวิจัย ศ. ดร.สุจิตรา ยังมี อาจารย์อาวุโส รศ. ดร.ธีระพงษ์ พวงมะลิ อาจารย์ประจำสาขาวิชาฟิสิกส์ เป็นผู้ดำเนินรายการ พร้อมด้วยคณาจารย์ บุคลากร นักศึกษาสาชาวิชาเคมี และสาขาวิชาวัสดุศาสตร์ เข้าร่วมกิจกรรมเป็นจำนวนมาก
รศ. ดร.เจ้าทรัพย์ บุญมาก ได้อธิบายถึงแนวคิดพื้นฐานของ MOFs ว่าเป็น “โครงข่ายผลึกที่ประกอบด้วยโมเลกุลอินทรีย์ทำหน้าที่เป็นลิแกนด์เชื่อมต่อกับโลหะ” โดยเปรียบเทียบให้เข้าใจง่ายว่าเหมือน “คอนโดมิเนียมที่มีหลายห้อง” ที่สามารถออกแบบให้เหมาะสมกับสิ่งที่ต้องการบรรจุได้ คุณสมบัติเด่นของ MOFs คือมีพื้นที่ผิวสูงมากถึง 8,000 ตารางเมตรต่อกรัม ซึ่งหมายความว่า MOFs ที่มีน้ำหนักเท่ากับน้ำตาลทรายก้อนเดียวจะมีพื้นที่ผิวเทียบเท่ากับสนามฟุตบอลมาตรฐานหนึ่งสนาม
นอกจากนี้ ยังได้กล่าวถึงรากฐานงานวิจัยที่นำไปสู่รางวัลโนเบล โดยอธิบายบทบาทของนักวิทยาศาสตร์ทั้ง 3 ท่าน Professors Richard Robson จากออสเตรเลียเป็นผู้วางรากฐานการสร้างโครงสร้างแบบเป็นระเบียบ Professors Susumu Kitagawa จากญี่ปุ่นเสนอแนวคิดความยืดหยุ่นของ MOFs และจัดประเภทเป็น 3 รุ่น ส่วน Professors Omar M. Yaghi จากสหรัฐอเมริกาเป็นผู้บัญญัติคำว่า “Metal-Organic Framework” และนำเสนอแนวคิด reticular synthesis หรือการต่อชิ้นส่วนเหมือนเลโก้
รศ. ดร.เจ้าทรัพย์ บุญมาก ได้กล่าวถึงการประยุกต์ใช้ MOFs ในการแก้ปัญหาสำคัญของมนุษยชาติ เช่น MOF-303 ที่สามารถดึงน้ำจากอากาศในทะเลทรายได้ 5 ลิตรต่อวันต่อกิโลกรัม MOF-74 ที่มีประสิทธิภาพสูงในการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และ MOF-808 ที่สามารถดึงธาตุหายากจากน้ำเสียได้ นอกจากนี้ยังมีการนำเสนองานวิจัยของกลุ่มตนเองที่ศึกษาปรากฏการณ์เปลี่ยนสีเมื่อถูกบด การพัฒนาเซ็นเซอร์ก๊าซไอโอดีน และการพัฒนา MOF ในรูปของเจลสำหรับดูดซับสีย้อม พร้อมตอบข้อซักถาม
การจัดบรรยายพิเศษครั้งนี้สะท้อนถึงความมุ่งมั่นของคณะวิทยาศาสตร์ในการถ่ายทอดองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่ทันสมัยและมีคุณภาพ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจให้กับนักศึกษาและนักวิจัยรุ่นใหม่ในการพัฒนานวัตกรรมที่จะช่วยแก้ไขปัญหาของสังคมและสิ่งแวดล้อม สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษาที่มีคุณภาพและการสร้างนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
#MOFs #NobelPrize2025 #MaterialsScience #Innovation #SMART #SCiKKU #KKU #คณะวิทยาศาสตร์มข #มหาวิทยาลัยขอนแก่น